توسعه‌ی فردی با طعم صف مرغ؛ نگاهی از پشت فرمان تا روی کامنت‌ها

یادداشت | علی کرمی، خبرنگار و فعال حوزه رسانه :

مدتی‌ست که در فضای اجتماعی ایران، رشد فردی تبدیل به ارزش رایج شده است. همه به‌دنبال «خودِ برتر» هستند؛ نسخه‌ای متعادل، مثبت‌اندیش، هدفمند و مجهز به تکنیک‌های تنفس دیافراگمی. شبکه‌های اجتماعی پر است از جملاتی از رولف دوبلی، جردن پیترسون، یا حتی مهران مدیری؛ نقل‌قول‌هایی که زندگی را زیر ذره‌بین معنا می‌برند. اما سؤال اینجاست: آیا تمام این توسعه‌ها، در رفتارهای واقعی ما هم رخنه کرده‌اند؟

چند نما از زیست اجتماعی ما، در قاب روزمرگی‌های آشنا:

– در محل توزیع اقلام تنظیم بازار مانند روغن و برنج، شهروندان با صبر و متانت در صف ایستاده‌اند؛ البته تا لحظه‌ای که واسطه‌ای پیدا شود و حق تقدم با سرعتی مثال‌زدنی جا‌به‌جا گردد.
– در خیابان‌های پرتردد، رعایت چراغ راهنمایی به تصمیم سلیقه‌ای بدل شده است. خط ویژه، مسیر ویژه‌ی “مهم‌تر بودن” تلقی می‌شود، و راه ندادن به سایر خودروها نوعی تمرین قاطعیت شخصی‌ست.
– در تاکسی یا صف نانوایی، تعاملات اجتماعی به حداقل ممکن رسیده‌اند؛ سلام به هم‌نوع جای خود را به نگاه‌های خنثی داده، و عبور نامحسوس از کنار صف، مهارتی عمومی محسوب می‌شود.
– در پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی، جملاتی چون «باور داشته باش» و «جهان با تو مهربان است» به چشم می‌خورند؛ ولی در قسمت نظرات، جهان دیگر چندان مهربان نیست، بلکه پر از برداشت‌های شخصی و کنایه‌های دقیق و هدفمند است.
– در ادارات، جلسات ترویج همدلی و کار گروهی برگزار می‌شود؛ هم‌زمان، رقابت‌های غیررسمی برای زیرآب‌زنی با دقتی بالا در جریان است، گویی بخشی از ساختار منابع انسانی تلقی می‌گردد.
– در مهمانی‌ها و دورهمی‌های خانوادگی، گفت‌وگو با مفاهیمی چون آرامش ذهنی آغاز می‌شود؛ اما تنها چند جمله بعد، نگاه‌هایی سنگین، مقایسه‌هایی غیرمستقیم، و تعریف از کیفیت برتر قورمه‌سبزی مادرجون، فضای محفل را به گونه‌ای دیگر رقم می‌زند.

طنز تلخ اینجاست که توسعه‌ی فردی، بیشتر از آن‌که زیسته شود، به نمایش گذاشته می‌شود؛ قاب‌بندی‌شده، فیلترشده، و آماده‌ی استوری. بسیاری از ما، ذهنی مرتب داریم ولی رفتاری بی‌نظم؛ احساس همدلی داریم ولی در عمل، حوصله‌ی دیگران را نه.

شاید لازم باشد تعریف‌مان از رشد فردی را بازنگری کنیم. توسعه واقعی نه در جمع‌آوری مدرک دوره‌های آنلاین است، نه در تعداد کتاب‌های خوانده‌شده. بلکه در رفتارهای کوچک و روزمره‌ای‌ست که هیچ‌کس برایشان کف نمی‌زند؛ ایستادن در صف، رعایت حق تقدم، گفتن یک سلام ساده، و نوشتن یک کامنت محترمانه.

اگر در لحظه‌هایی که دیده نمی‌شویم، آدم بهتری باشیم، توسعه‌ فردی واقعاً رخ داده. باقی‌اش، فقط برندینگ است.

انتهای پیام/